Connect with us

Sách hay

Di sản dân tộc qua 20 bảo vật quốc gia

Được phát hành

,

20 bảo vật tiêu biểu trong ấn phẩm sẽ giúp độc giả hiểu hơn lịch sử, văn hóa lâu đời, truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.

sach hay van hoa anh 1

 

Bảo vật quốc gia là những hiện vật có giá trị đặc biệt về văn hóa, lịch sử được Nhà nước Việt Nam bảo vệ và bảo quản theo chế độ riêng biệt.

Với mong muốn tôn vinh, đưa hình ảnh bảo vật đến gần hơn với độc giả, đồng thời nâng cao trách nhiệm của cộng đồng với công tác bảo vệ, giữ gìn và phát huy di sản. Bảo tàng Lịch sử quốc gia đã biên soạn, phối hợp với Nhà xuất bản Văn hóa Dân tộc phát hành ấn phẩm Bảo vật quốc gia lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia.

Cuốn sách giới thiệu 20 bảo vật (tính đến thời điểm xuất bản, quý IV/2021) có niên đại từ hơn 2000 năm trước (thuộc văn hóa Đông Sơn) cho đến thế kỷ XX. Ðây đều là những hiện vật tiêu biểu cho từng giai đoạn lịch sử, là cơ sở để chúng ta nghiên cứu, quảng bá về lịch sử, mỹ thuật, văn hóa dân tộc.

Các bảo vật về cơ bản được phân bố ở 3 giai đoạn lịch sử: Bảo vật thuộc giai đoạn Văn hóa Đông Sơn, Bảo vật thuộc giai đoạn lịch sử Trung đại, Bảo vật giai đoạn lịch sử Cận – Hiện đại.

Bên cạnh những phân tích, đánh giá cụ thể về đặc điểm, nét đặc sắc, độc đáo của từng bảo vật, mỗi trang sách còn là những đại diện tinh hoa được sáng tạo bởi bàn tay và khối óc của biết bao thế hệ ông cha ta gửi gắm. Ấn phẩm sẽ đưa bạn khám phá những câu chuyện sau mỗi bảo vật quý.

Bảo vật thuộc giai đoạn Văn hóa Đông Sơn

Đây là nền văn hóa rực rỡ và nổi tiếng khu vực đương thời, tạo cơ sở vật chất hình thành nhà nước Văn Lang – Âu Lạc, làm nên văn minh của 3 dòng sông lớn: sông Hồng, sông Mã và sông Cả.

Đầu tiên phải kể đến 2 loại trống đồng đẹp nhất, tiêu biểu nhất, có niên đại sớm nhất trong phức hợp trống đồng Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung, đó là trống Ngọc Lũ và trống Hoàng Hạ.

sach hay van hoa anh 2
Hình ảnh trang sách về Trống Ngọc Lũ. Ảnh: Nhà xuất bản Văn hoá Dân tộc.

Hai loại trống phản ánh đời sống vật chất, tinh thần, của người dân Việt cổ. Với vẻ đẹp hoàn hảo, hình dáng cân đối, hoa văn tinh xảo là báu vật quý hiếm, mang nhiều giá trị lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Tất cả đều thể hiện đỉnh cao của nghệ thuật luyện kim, đúc đồng cũng như tri thức, tài năng và quan niệm nhân sinh sâu sắc của người Việt Nam ta.

Trong 20 bảo vật phải kể đến thạp đồng Đào Thịnh, được coi là một trong những “siêu phẩm” của thời kỳ văn hóa Đông Sơn. Thạp Đào Thịnh có kích thước lớn, trang trí hoa văn phong phú, độc đáo nhất trong số những thạp đồng được phát hiện ở việt Nam cho đến nay.

Chức năng chính của thạp là để đựng lương thực, hạt giống thậm chí còn được dùng làm quan tài mai táng.

Báu vật gửi gắm thông điệp từ quá khứ, kể lại cho thế hệ mai sau về truyền thống dựng nước, giữ nước và các khía cạnh đời sống vật chất, tinh thần của người Việt cổ.

Các bảo vật như một thông điệp từ quá khứ, phản ánh cuộc sống sinh động của cư dân Đông Sơn, khi xã hội chưa hình thành.

Mộ thuyền là hình thức mai táng khá phổ biến của cư dân Đông Sơn vùng châu thổ và duyên hải Bắc Bộ. Mộ thuyền Việt Khê được tạo từ một thân cây gỗ lim khoét rỗng, chứa các đồ mai táng như đồ sinh hoạt, công cụ lao động, vũ khí…

Tuỳ thuộc kích thước quan tài, số lượng hiện vật phong phú đã cho thấy sự giàu có của chủ nhân mộ, phản ánh phong tục mai táng, quan niệm về sự sống, cái chết trong tín ngưỡng người Việt xưa.

Bảo vật thuộc giai đoạn lịch sử Trung đại

Các bảo vật thời này minh chứng cho nền văn hóa, văn minh Đại Việt, phản ánh về một quốc gia hùng cường, có truyền thống và sức mạnh trong công cuộc dựng nước và giữ nước, trước mọi thế lực ngoại xâm.

Đầu tiên phải kể đến 3 bảo vật quốc gia có niên đại thời Trần: ấn Môn hạ sảnh, chuông Vân Bản và thống gốm hoa nâu.

Môn Hạ Sảnh ấn được làm bằng đồng, niên hiệu Long Khánh 5, Trần Duệ Tông (năm 1377). Thời kỳ nhà Trần kéo dài hàng trăm năm với lịch sử lẫy lừng là 2 lần chiến thắng quân Nguyên Mông. Mặc dù vậy, nhưng đến nay mới chỉ có duy nhất một chiếc ấn được phát hiện có tên là Môn Hạ sảnh ấn và được coi là bảo vật quốc gia.

Chuông Vân Bản được tìm thấy khi người dân kéo lưới ở biển Đồ Sơn, Hải Phòng năm 1958. Theo Hồ sơ di sản, Cục Di sản Văn hóa, chuông được công nhận là bảo vật quốc gia vì là cổ vật độc bản, có niên đại thời Trần. Giá trị nổi bật nhất của quả chuông này là minh văn, với nhiều ý nghĩa lịch sử, văn hóa, tôn giáo, đặc biệt là một số chức quan triều đại này.

Thống gốm hoa nâu tại Thiên Trường được tìm thấy khi đào giếng, là vật dụng của các thái thượng hoàng thời nhà Trần. Theo tài liệu của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, thống thuộc loại gốm chất lượng cao, kích thước lớn, xương gốm khá dày, men phủ đều, không bị nứt, sụp khi nung. Điều này thể hiện kinh nghiệm, kỹ thuật chế tác, khả năng làm chủ nguyên liệu và nhiệt độ nung của nghệ nhân đương thời.

Bình gốm vẽ thiên nga là một trong những tác phẩm xuất sắc của dòng gốm hoa lam, thể hiện sự hoàn mỹ của hội họa trên gốm, tuân thủ nghiêm chuẩn luật viễn cận, miêu tả sinh cảnh đồng quê qua chủ thể là loài chim thiên nga cao sang, trong bốn tư thế mang biểu trưng nhân sinh. Đây cũng được coi là sản phẩm gốm xuất khẩu xuất sắc trong những đồ gốm xuất khẩu mọi thời đại, làm nên một thương hiệu, có đủ sức cạnh tranh trên thị trường thế giới với nhiều cường quốc gốm sứ đương thời.

Bia điện Nam Giao là một trong những tấm bia lớn nhất trong hệ thống bi ký Việt Nam thời Trung đại. Không chỉ có thế, tấm bia còn là một tác phẩm điêu khắc đá với nhiều đề tài ý nghĩa, có kỹ thuật chạm khắc tinh xảo, thư pháp chữ Hán đặc sắc, nội dung liên quan tới một nghi lễ quan trọng của triều đình hàng năm.

Thời chúa Nguyễn và triều Nguyễn, có 3 bảo vật được công nhận đều liên quan tới hoàng cung.

Ấn Đại Việt quốc Nguyễn chúa vĩnh trấn chi bảo chế tác bằng vàng thời chúa Nguyễn Phúc Chu. Triều Nguyễn, kể từ khi Gia Long lên ngôi cho đến vị vua cuối cùng, đều coi đây là kim ấn truyền quốc.

Đế hệ thi là vương phả bằng vàng, thể hiện mong muốn của vua Minh Mệnh, kéo dài dòng họ đế vương của mình hai mươi đời, tương ứng với 500 năm trị vì đất nước.

Sắc mệnh chi bảo là kim ấn, hiện còn lưu lại trên nhiều văn bản, thường gặp ở các sắc phong, chiếu văn thời vua Minh Mệnh.

Ấn Đại Nam thụ thiên vĩnh mệnh truyền quốc tỷ được chế tác bằng bạch ngọc, có kích thước lớn, dùng trong lễ tế Nam Giao, đóng trên các văn bản sắc mệnh ban cho các chư hầu, những việc ban bố cho thiên hạ.

Văn hóa Champa, với những di sản để lại, nhiều danh hiệu đã được tôn vinh mang tầm quốc gia và quốc tế

Bảo vật giai đoạn lịch sử Cận – Hiện đại

Trong thời kì này, tiêu biểu và nổi bật trong sưu tập của Bảo tàng Lịch sử quốc gia, đó là bảo vật liên quan tới lịch sử cách mạng.

Đường Kách mệnh là văn kiện lý luận chính trị đầu tiên, có vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị về tư tưởng chính trị, tổ chức cho sự thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, tháng 2/1930.

Nhật ký trong tù là một tác phẩm văn học thể hiện lòng kiên trung, ý chí cách mạng của người cộng sản.

Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến như một bài hịch, kêu gọi toàn thể nhân dân Việt Nam kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, bảo vệ nền độc lập dân tộc. Với một lời văn hào sảng, ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, hiệu triệu đã đi vào lòng người, tạo nên một sức mạnh thần kỳ cho công cuộc kháng chiến 9 năm.

Qua từng trang sách, ta như được thả hồn vào từng trang sử hào hùng của ông cha ta thời kì dựng nước, giữ nước. Ấn phẩm như một lời tuyên truyền nâng cao tinh thần trách nhiệm của cộng đồng đối với công tác bảo vệ, gìn giữ và phát huy di sản, trong đó có Bảo vật quốc gia – tài sản quý giá của cha ông truyền lại.

Nguồn: https://znews.vn/di-san-dan-toc-qua-20-bao-vat-quoc-gia-post1454890.html

Sách hay

Cảm nhận mùa xuân bằng mọi giác quan

Được phát hành

,

Bởi

Qua những vần thơ trong trẻo, tác giả Tú Uyên mời bạn đọc khám phá mùa xuân trọn vẹn bằng mọi giác quan trong cuốn sách tranh thơ “Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn tràn đầy”.

Ban khong can nhin thay anh 1

Tú Uyên (trái) cùng em Hachi đọc sách Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn tràn đầy. Cả hai bạn đều tham gia các lớp sáng tác cho thiếu nhi tại Ô Cửa Sách. Ảnh: Ô Cửa Sách.

Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn tràn đầy được phát triển ý tưởng từ một sáng tác trước đó của Tú Uyên – truyện có tranh minh họa Mùa xuân Đà Lạt mà tác giả ấp ủ từ chương trình sáng tác đầu xuân năm 2024 của Ô Cửa Sách và dần hoàn thiện vào mùa hè.

Tác phẩm có cốt truyện đơn giản song không kém phần dễ thương: hành trình du xuân và gợi nhớ những kỷ niệm Tết xưa của cô bé Linh. Tết đối với em là dịp được cùng những người thân yêu trong gia đình và bè bạn ghé thăm nhiều địa điểm thú vị của thành phố quê hương như chùa Linh Phước, chợ đêm, đồi Cù, hồ Xuân Hương, trang trại, quảng trường Lâm Viên,…

Những chi tiết trong câu chuyện dường như đến từ trải nghiệm của chính Tú Uyên, vì vậy mà hành trình cảm nhận xuân diễn ra thật tự nhiên, bình dị nhưng gợi nhắc: Tết là “những ngày rảnh rỗi để cả nhà được ở bên nhau và cùng nhau tạo nên những ‘kỷ niệm'” – như cô bé Linh đã thành công nhắn nhủ mẹ mình ở cuối truyện.

Truyện của cô bạn sinh năm 2010 được chia sẻ trên trang Ô Cửa Sách, được bè bạn đón nhận và góp ý. Từ nhận xét của người đọc rằng “truyện Mùa xuân Đà Lạt đầy chất thơ”, tác giả bèn tiến hành viết một phiên bản hoàn toàn bằng thơ.

Đầu năm nay, Tú Uyên ra mắt tác phẩm tranh thơ Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn tràn đầy, lần này hiện diện trong hình hài một cuốn sách in. Vẫn là câu chuyện về mùa xuân Đà Lạt với những địa danh quen thuộc, song cuốn sách thể hiện sự trưởng thành rõ rệt trong sáng tác của Tú Uyên: phần lời là bài thơ theo thể năm chữ, phần hình ảnh được trau chuốt hơn về nét vẽ và màu sắc.

Và đặc biệt, lần này hình ảnh không chỉ đóng vai trò minh họa cho câu chuyện. Song hành và vẫn có sự tương ứng, liên kết nhất định, nhưng trong tập sách này, lời thơ và hình ảnh dường như có thể độc lập kể câu chuyện của riêng mình.

Hai câu mở đầu Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn ở đây” là lời khẳng định, mời gọi bạn đọc bước vào hành trình khám phá không khí giao mùa bằng những giác quan ngoài thị giác: Mùa xuân ở trong “gió nhẹ”, “nắng ấm”, “nước dịu hiền”, trong “lún phún vạt cỏ non” mà đôi chân, đôi tay có thể cảm nhận. Mùa xuân là những âm thanh “trẻ con đùa gọi bạn / chim gọi bầy hòa ca”, tiếng gọi, tiếng rao trong chợ hoa, chợ Tết. “Xuân còn là hương vị” của mứt tết, bánh chưng, quả khô. Khứu giác lại tận hưởng mùa xuân với “hương đất ẩm, hương hoa”, “hương nhang trầm”.

Phần hình ảnh cuốn sách giới thiệu một nhân vật đặc biệt: bạn mèo Miu cùng Linh dạo chơi khắp nơi tại Đà Lạt. Chìa khóa để xâu chuỗi câu chuyện nằm tại phần giới thiệu nhân vật rất đặc biệt ở trang 4: chân dung Miu nhìn từ đằng sau cùng dòng “Dành tặng các bạn sinh ra không phải để cảm nhận thế giới bằng đôi mắt”. Lời giải sẽ được gợi mở ở phần cuối sách.

Cuốn sách ra đời từ mong muốn của Tú Uyên là được đọc sách cho các bạn khiếm thị, làm sao diễn tả vẻ đẹp của mùa xuân mà không cần dùng đến thị giác.

Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn tràn đầy là một trong hai tác phẩm đầu tiên trong bộ sách “Khi trẻ là tác giả”, giới thiệu sáng tác của các em nhỏ tại Ô Cửa Sách.

Đại diện Ô Cửa Sách cho biết việc xuất bản sách xuất phát từ ước muốn chia sẻ niềm vui đọc sách với mọi trẻ em. Khi bạn đọc mua một cuốn sách, một cuốn tương tự sẽ được gửi đến cho trẻ em ít có điều kiện tiếp xúc với sách hơn, thông qua nguồn quỹ hình thành từ thù lao tác giả và đội ngũ biên tập.

Nguồn: https://znews.vn/cam-nhan-mua-xuan-bang-moi-giac-quan-post1528179.html

Tiếp tục đọc

Sách hay

Cùng mèo Miu cảm nhận mùa xuân bằng mọi giác quan

Được phát hành

,

Bởi

Qua những vần thơ trong trẻo, tác giả Tú Uyên mời bạn đọc khám phá mùa xuân trọn vẹn bằng mọi giác quan trong cuốn sách tranh thơ “Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn tràn đầy”.

Ban khong can nhin thay anh 1

Tú Uyên (trái) cùng em Hachi đọc sách Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn tràn đầy. Cả hai bạn đều tham gia các lớp sáng tác cho thiếu nhi tại Ô Cửa Sách. Ảnh: Ô Cửa Sách.

Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn tràn đầy được phát triển ý tưởng từ một sáng tác trước đó của Tú Uyên – truyện có tranh minh họa Mùa xuân Đà Lạt mà tác giả ấp ủ từ chương trình sáng tác đầu xuân năm 2024 của Ô Cửa Sách và dần hoàn thiện vào mùa hè.

Tác phẩm có cốt truyện đơn giản song không kém phần dễ thương: hành trình du xuân và gợi nhớ những kỷ niệm Tết xưa của cô bé Linh. Tết đối với em là dịp được cùng những người thân yêu trong gia đình và bè bạn ghé thăm nhiều địa điểm thú vị của thành phố quê hương như chùa Linh Phước, chợ đêm, đồi Cù, hồ Xuân Hương, trang trại, quảng trường Lâm Viên,…

Những chi tiết trong câu chuyện dường như đến từ trải nghiệm của chính Tú Uyên, vì vậy mà hành trình cảm nhận xuân diễn ra thật tự nhiên, bình dị nhưng gợi nhắc: Tết là “những ngày rảnh rỗi để cả nhà được ở bên nhau và cùng nhau tạo nên những ‘kỷ niệm'” – như cô bé Linh đã thành công nhắn nhủ mẹ mình ở cuối truyện.

Truyện của cô bạn sinh năm 2010 được chia sẻ trên trang Ô Cửa Sách, được bè bạn đón nhận và góp ý. Từ nhận xét của người đọc rằng “truyện Mùa xuân Đà Lạt đầy chất thơ”, tác giả bèn tiến hành viết một phiên bản hoàn toàn bằng thơ.

Đầu năm nay, Tú Uyên ra mắt tác phẩm tranh thơ Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn tràn đầy, lần này hiện diện trong hình hài một cuốn sách in. Vẫn là câu chuyện về mùa xuân Đà Lạt với những địa danh quen thuộc, song cuốn sách thể hiện sự trưởng thành rõ rệt trong sáng tác của Tú Uyên: phần lời là bài thơ theo thể năm chữ, phần hình ảnh được trau chuốt hơn về nét vẽ và màu sắc.

Và đặc biệt, lần này hình ảnh không chỉ đóng vai trò minh họa cho câu chuyện. Song hành và vẫn có sự tương ứng, liên kết nhất định, nhưng trong tập sách này, lời thơ và hình ảnh dường như có thể độc lập kể câu chuyện của riêng mình.

Hai câu mở đầu “Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn ở đây” là lời khẳng định, mời gọi bạn đọc bước vào hành trình khám phá không khí giao mùa bằng những giác quan ngoài thị giác: Mùa xuân ở trong “gió nhẹ”, “nắng ấm”, “nước dịu hiền”, trong “lún phún vạt cỏ non” mà đôi chân, đôi tay có thể cảm nhận. Mùa xuân là những âm thanh “trẻ con đùa gọi bạn / chim gọi bầy hòa ca”, tiếng gọi, tiếng rao trong chợ hoa, chợ Tết. “Xuân còn là hương vị” của mứt tết, bánh chưng, quả khô. Khứu giác lại tận hưởng mùa xuân với “hương đất ẩm, hương hoa”, “hương nhang trầm”.

Phần hình ảnh cuốn sách giới thiệu một nhân vật đặc biệt: bạn mèo Miu cùng Linh dạo chơi khắp nơi tại Đà Lạt. Chìa khóa để xâu chuỗi câu chuyện nằm tại phần giới thiệu nhân vật rất đặc biệt ở trang 4: chân dung Miu nhìn từ đằng sau cùng dòng “Dành tặng các bạn sinh ra không phải để cảm nhận thế giới bằng đôi mắt”. Lời giải sẽ được gợi mở ở phần cuối sách.

Cuốn sách ra đời từ mong muốn của Tú Uyên là được đọc sách cho các bạn khiếm thị, làm sao diễn tả vẻ đẹp của mùa xuân mà không cần dùng đến thị giác.

Bạn không cần nhìn thấy, mùa xuân vẫn ở đây là một trong hai tác phẩm đầu tiên trong bộ sách “Khi trẻ là tác giả”, giới thiệu sáng tác của các em nhỏ tại Ô Cửa Sách.

Đại diện Ô Cửa Sách cho biết việc xuất bản sách xuất phát từ ước muốn chia sẻ niềm vui đọc sách với mọi trẻ em. Khi bạn đọc mua một cuốn sách, một cuốn tương tự sẽ được gửi đến cho trẻ em ít có điều kiện tiếp xúc với sách hơn, thông qua nguồn quỹ hình thành từ thù lao tác giả và đội ngũ biên tập.

Nguồn: https://znews.vn/cung-meo-miu-cam-nhan-mua-xuan-bang-moi-giac-quan-post1528179.html

Tiếp tục đọc

Sách hay

Tư duy kinh tế để sống tinh tế

Được phát hành

,

Bởi

Tác giả Tạ Tôn Bác không chỉ mang tới cho bạn đọc những góc nhìn về tài chính cá nhân, tài chính doanh nghiệp mà còn đem lại nhiều kiến thức về kinh tế vĩ mô. Trong cuốn sách này, tác giả có những góc nhìn mới lạ, từ tổng quan tới chi tiết của những mảnh ghép về kinh tế, từ đó phân tích hành vi con người và xã hội dưới góc nhìn về “tiền”.

Câu chuyện bỏ học để khởi nghiệp của Bill Gates đã truyền cảm hứng cho nhiều người. Thành công ấy đến từ nỗ lực bền bỉ trong suốt một hành trình dài không mệt mỏi.

Thien kien ke song sot anh 1

Câu chuyện khởi nghiệp của Bill Gates đã truyền cảm hứng cho nhiều người trẻ theo đuổi giấc mơ. Ảnh: F.T.

Nhiều doanh nhân nổi tiếng đã bỏ học để khởi nghiệp, chẳng hạn Bill Gates bỏ học để thành lập Microsoft, Steve Jobs bỏ học để thành lập Apple, Mark Zuckerberg bỏ học để thành lập Facebook, v.v.

Thế là hàng loạt các cuốn sách “truyền cảm hứng” đề xướng quan điểm học không quan trọng, đọc sách cũng vô ích, dẫn đến hệ quả một số thanh niên nổi loạn, cho rằng bản thân có thể tiến tới tương lai xán lạn mà không cần bằng cấp giống họ.

Thiên kiến kẻ sống sót cho chúng ta biết rằng những doanh nhân bỏ học lập nghiệp thành công chỉ có từng ấy người, còn đa số các doanh nhân đều có kiến thức và nền tảng giáo dục vững chắc. Kể cả những doanh nhân bỏ học cũng vậy, trường mà họ bỏ là Harvard, riêng việc đỗ vào ngôi trường này thôi đã chứng minh họ là “kẻ sống sót”.

Tổng kết một câu với thiên kiến kẻ sống sót chính là càng chăm chú quan sát sự thật trước mắt thì bạn càng rời xa chân tướng.

Thống kê học giải thích hiện tượng này bằng thuật ngữ “khuynh hướng lựa chọn”, tức là chúng ta bỏ qua tính ngẫu nhiên và tính toàn diện của mẫu khi thực hiện thống kê, chỉ xem xét mẫu cục bộ nên ảnh hưởng tới kết luận về tổng thể.

Như ví dụ về điều tra tình hình mua vé tàu Tết ở trên: A là toàn bộ những người muốn mua vé tàu, bao gồm: A1 là những người đã mua được vé, A2 là những người muốn nhưng không mua được vé. Những người đã ở trên tàu chắc chắn thuộc nhóm A1. Trong quá trình điều tra, đối tượng khảo sát của phóng viên chỉ là một phần nhỏ thuộc nhóm A1, từ đó dẫn đến sai lệch trong thống kê.

Trên cơ sở này, chúng ta có thể áp dụng vào thực tế để lý giải những ví dụ cụ thể của “thiên kiến kẻ sống sót”.

Bạn còn nhớ “Squidward Tentacles” ở World Cup 2010 chứ? Ngôi sao lớn nhất của kỳ World Cup năm đó không phải một cầu thủ mà chính là chú bạch tuộc Paul đến từ Thủy cung Oberhausen, Đức, đã dự đoán một cách thần kỳ kết quả của đội tuyển Đức bảy lần liên tiếp. Tuy nhiên, thật ra đó là ví dụ điển hình về thiên kiến kẻ sống sót.

Rất nhiều loài động vật đã tham gia dự đoán World Cup vào mùa hè năm đó: khỉ ở Philippines, lạc đà không bướu ở Mexico, voi ở châu Phi, bò ở Bulgaria và thậm chí cả gấu trúc ở Trung Quốc. Chẳng qua những con vật này không dự đoán đúng nên không có phương tiện truyền thông nào đưa tin, và chú bạch tuộc Paul trở thành người may mắn.

Trong giới kinh doanh, thiên kiến kẻ sống sót được phản ánh qua tình trạng mọi người thường bị ám ảnh bởi kinh nghiệm thành công mà bỏ qua những bài học từ thất bại.

Trường Kinh doanh Stanford xây dựng một loạt các bài giảng nặng ký “Viewfrom the top”, thường xuyên mời các doanh nhân hoặc nhà đầu tư thành đạt trên toàn cầu chia sẻ kinh nghiệm kinh doanh của họ, cả Steve Jobs và Bill Gates đều từng tham gia. Nhưng sau vài năm diễn thuyết, ban tổ chức nhận thấy những chia sẻ này dường như không giúp ích nhiều cho những người khởi nghiệp. Nguyên nhân bởi:

Những người lên sân khấu chia sẻ về thành công của mình đều tương đối nổi tiếng, trong khi những người thua cuộc chẳng hề được biết đến, lời rao giảng của các chuyên gia có thể khiến người nghe đánh giá quá cao xác suất thành công thông qua đầu tư.

Do điều kiện hạn chế hoặc ảnh hưởng của yếu tố tâm lý, những người thành công khó đảm bảo tính hợp lý, khách quan và thường có xu hướng phóng đại khả năng của mình, bỏ qua yếu tố may mắn, coi nhẹ rủi ro mà mình đã gặp phải vào thời điểm đó.

Vì vậy, có thể nói rằng thành công không thể học hỏi, bởi mọi kinh nghiệm thành công đều không phổ biến.

Thiên kiến kẻ sống sót còn được gọi là “người chết không biết nói”. Phép ẩn dụ này xuất phát từ lĩnh vực y học, chỉ người sống mới có cơ hội đứng ra đánh giá hiệu quả của phương pháp điều trị, còn người chết không có cơ hội ra mặt để tranh luận.

Trong cuộc sống, những ví dụ dễ thấy nhất là “họ hàng của tôi uống thuốc này khỏi bệnh”, “một đứa bạn của tôi đi khám bác sĩ Đông y này”… Cho dù mối quan hệ giữa bạn và bạn thân có tốt đến mấy đi chăng nữa, đáng tin cậy và tôn trọng tới mức nào thì đều bình đẳng khi đứng trước quy luật khách quan, bệnh tật và thuốc men sẽ không ưu ái người thân thiết với bạn chỉ vì bạn yêu thích họ.

Chúng ta thường đặt hào quang cho những người thành công, cho rằng hành vi của họ dẫn đến thành công. Thực tế, có thể họ đã làm sai và chỉ may mắn sống sót. Có thể những người không sống sót cũng làm như vậy nhưng họ đâu còn cơ hội nói ra, và dù nói cũng chưa chắc có người nghe.

Nguồn: https://znews.vn/bill-gates-vi-du-dien-hinh-ve-thien-kien-cua-ke-song-sot-post1532944.html

Tiếp tục đọc

Xu hướng