Tỉ phú công nghệ Elon Musk phát biểu tại buổi vận động của ông Trump ở New York vào ngày 27/10. Ảnh: Reuters.

Dù 2015 là năm đầy khó khăn của công ty tên lửa do Elon Musk làm chủ, tác giả Ashlee Vance đã dự đoán SpaceX sẽ tìm được cách đáp tên lửa lên một trạm vũ trụ hoặc Tesla Motors sẽ phát triển thành công tính năng đặc biệt nào đó của mẫu Model X. Hơn hết, tỷ phú Elon Musk có thể dấn thân vào ngành trí tuệ nhân tạo.

Sau một thập kỷ, các suy luận đó đều đúng với thực tế. “Elon Musk là một thực thể vận động không ngừng nghỉ”, nhà báo Ashlee Vance viết trong cuốn tiểu sử Elon Musk.

Tỷ phú Elon Musk từng bị gọi là ‘gã khùng’

Trong bữa tối tại Thung lũng Silicon, tỷ phú Elon Musk bất ngờ hỏi nhà báo Vance: “Anh có nghĩ tôi điên không?”. Câu hỏi này được thoát ra nhẹ nhàng từ miệng của người sáng lập SpaceX nhưng lại khiến nhà báo Ashlee Vance cảm thấy tò mò. Kể từ đó, tác giả Ashlee Vance đã dành nhiều năm trời theo sát mọi hoạt động của ông Musk để hiểu khát vọng sâu thẳm bên trong cha đẻ Paypal.

“Anh ấy như một Thomas Edison thứ hai, một nhà phát minh lừng lẫy, một doanh nhân có thể nắm bắt những ý tưởng lớn và biến chúng thành hiện thực”, tác giả Ashlee Vance viết.

Từ những năm 2013-2015, Elon Musk thuê hàng nghìn công nhân luyện kim tại các nhà máy trên đất Mỹ, điều mà nhiều người cho là bất khả thi. Sự kiên định và quyết tâm của ông được minh chứng qua việc thành lập hai công ty công nghệ sạch trong khi vô số doanh nghiệp khác cùng ngành phá sản. Nhưng tỷ phú Elon Musk không dừng lại, ông luôn kiên định với sứ mệnh của mình là “giải cứu nhân loại”.

Cuốn tiểu sử về Elon Musk đã được Alphabooks chuyển ngữ vào cùng năm ra mắt. Ảnh: Cùng bạn đọc sách.

Cũng trong giai đoạn này, ông Elon Musk được coi là một tượng đài ở Thung lũng Silicon, nơi các CEO hàng đầu như Larry Page (đồng sáng lập Google) nói về ông với lòng tôn kính. Còn những doanh nhân mới khát khao “được như Elon”. Bên ngoài những bộ vest và hình ảnh CEO hào nhoáng, mọi người thường thấy nhà sáng chế Elon Musk ở quanh những mẫu xe điện Tesla, tấm pin Mặt Trời và tên lửa SpaceX. Chúng là những biểu tượng của khát vọng xanh mà ông quyết tâm theo đuổi.

Bên cạnh hình ảnh Thomas Edison, nhà báo Ashlee Vance ví Elon Musk thời trẻ như P.T. Barnum (ông tổ ngành giải trí đại chúng của Mỹ) trong thế giới viễn tưởng. “Thay vì chơi đùa với nỗi sợ, Musk bán cho con người niềm hy vọng về một thế giới bền vững”, tác giả Vance viết trong cuốn tiểu sử.

Ông Musk đòi hỏi rất cao ở nhân viên và luôn đưa ra những thời hạn dường như không thể. Vợ cũ của ông, bà Justine Musk, từng nhận xét: “Anh ấy làm những gì mình muốn và nỗ lực không ngừng nghỉ. Đó là thế giới của Elon và tất cả chúng ta sống trong thế giới ấy”.

Gạt bỏ mọi thứ không đem lại giá trị tức thời

Tỷ phú Elon Musk nổi tiếng với quan điểm khắt khe và thực dụng trong quản lý các nguồn lực, đặc biệt là nhân sự. Ông luôn nhấn mạnh hiệu quả công việc và không chấp nhận bất kỳ ai không đáp ứng tiêu chuẩn cao mà ông đặt ra. Đối với nhà sáng lập SpaceX, mỗi phút đều quý giá và không dành cho những cuộc gặp không cần thiết hay những cuộc trò chuyện tạo dựng mối quan hệ xã giao.

Điển hình là câu chuyện một nhân viên bán hàng đã bay tới gặp ông Musk với hy vọng tạo dựng mối quan hệ trước khi chào bán sản phẩm. Đáp lại, CEO Elon Musk chỉ cho anh ta hai phút và kết thúc cuộc gặp nhanh chóng, thể hiện thái độ không khoan nhượng với những ai không mang lại giá trị tức thời.

Tàu Starship 6 của SpaceX được phóng lên. Ảnh: New Scientist.

Ông Elon Musk cũng không ngần ngại sa thải nhân viên không đạt yêu cầu. Đối với cha đẻ của Paypal, việc trì hoãn sa thải một người chỉ khiến công ty lãng phí thời gian và nguồn lực. “Ông luôn đòi hỏi ở nhân viên sự sáng tạo, chủ động, và khả năng tự điều hành, không chờ đợi chỉ đạo cụ thể. Những ai thể hiện sự do dự hoặc tỏ ra không thể đáp ứng yêu cầu của Musk sẽ nhanh chóng bị loại khỏi dự án”, tác giả Ashlee Vance viết.

Sự quyết liệt của ông không chỉ gây áp lực lớn lên nhân viên mà còn tạo ra một môi trường làm việc cường độ cao, nơi mà nhân viên luôn phải ở trạng thái sẵn sàng đối mặt với các thử thách và đòi hỏi cao từ cấp trên.

Tuy nhiên, cách tiếp cận này của ông Musk không phải lúc nào cũng mang lại kết quả tích cực. Tại SpaceX, nhiều kỹ sư giỏi đã phải ra đi hoặc bị sa thải khi họ đưa ra những ý kiến phản biện hoặc trình bày các giải pháp nhằm cải thiện thiết kế.

Cách CEO SpaceX “quản trị bằng sợ hãi” khiến cho không ít nhân viên tài năng bị loại bỏ chỉ vì họ không phù hợp với phong cách lãnh đạo của ông hoặc đơn giản là không đáp ứng được những yêu cầu khắt khe. Một số nhân viên đã bày tỏ rằng cái tôi của Musk quá lớn, khi ông tự nhận công lao về thiết kế tên lửa Falcon và phớt lờ những đóng góp thực sự từ đội ngũ kỹ sư.

Phong cách quản trị của tỷ phú Elon Musk có thể tác động đến cả các quyết định tương lai của Bộ Hiệu quả Chính phủ Mỹ, nơi mà ông mới được bổ nhiệm làm lãnh đạo. Tinh thần quyết đoán của Elon Musk nhắm thẳng vào những khoản lãng phí của Chính phủ Mỹ tiền nhiệm như 33 triệu USD cho công ty Monkey Island, 20.000 USD cho các buổi biểu diễn drag tại Ecuador, 5 tỷ USD để thuê không gian… Việc nhiều người trên bờ vực bị sa thải để Chính phủ cắt giảm ngân sách là điều khiến công chúng lo ngại.

Sách Con thiêng của rừng. Ảnh: NXB Trẻ.

Con thiêng của rừng được nhà văn Trung Trung Đỉnh lấy cảm hứng từ những nhân vật có thật trên phông nền là một giai đoạn lịch sử đặc biệt của dân tộc. Nhân vật chính của cuốn sách – chú bé Siêu Dơng – là người con đặc biệt của núi rừng Tây Nguyên.

Nửa đầu tác phẩm tập trung kể chuyện Siêu Dơng và bà con buôn làng bị đày đọa bởi cha con tri phủ Môr và đám tay sai của quân Pháp. Siêu Dơng liên tiếp mất đi những người thân xung quanh: cha, mẹ, vợ, con… Giữa những tăm tối đó, anh thanh niên người Ba Na Siêu Dơng đã được giác ngộ Cách Mạng và bước đi trên con đường mới, trở thành họa sĩ Xu Man sau này.

Nửa sau câu chuyện, người thanh niên lại tiếp tục trải qua cuộc đấu tranh nội tâm: vừa khao khát lập tức cầm súng đánh giặc; vừa canh cánh nhiệm vụ đi học trường mỹ thuật để sau này phục vụ đời sống tinh thần của bà con và chiến sĩ.

Họa sĩ Xu Man sinh năm 1925 tại thị trấn An Khê. Suốt thời niên thiếu, ông phải làm tôi tớ để trả nợ cho chủ. Đến tuổi thanh niên, ông từng bí mật giúp đỡ cách mạng rồi gia nhập lực lượng quân đội ngay tại Gia Lai. Đến năm 1954, ông được tập kết ra Bắc và cử đi học văn hóa. Năm 1974, ông hoàn thành chương trình đại học và trở về quê hương tiếp tục công tác. Năm 1983, ông về hưu, trở lại làng Bông quê hương sống những ngày cuối đời và qua đời năm 2007.

Trong suốt cuộc đời, ông được giao làm nhiều công việc khác nhau và luôn hoàn thành nhiệm vụ. Dù bận bịu, họa sĩ Xu Man vẫn luôn dành thời gian cho đam mê hội họa.

Chủ đề lớn trong các tác phẩm của ông là tấm lòng người dân Tây Nguyên đối với Bác Hồ. Những bức tranh vẽ xong, họa sĩ Xu Man không giữ lại hay rao bán mà đem tặng cho bạn bè, cho nhân dân. Tới nay, tranh của ông đã chu du khắp Việt Nam. Một số tác phẩm được lưu giữ trong 2 bảo tàng mỹ thuật lớn tại Hà Nội và TP.HCM.

Nhà văn Trung Trung Đỉnh đã có cơ duyên gặp gỡ họa sĩ Xu Man và hai người sớm trở thành đôi bạn tâm giao qua những đêm truyện trò bên rượu cần bếp lửa. Những tâm sự của người họa sĩ về quá khứ đời mình thôi thúc nhà văn đặt bút.

Vì lẽ đó, Con thiêng của rừng không chỉ là cuốn sách đầu tiên viết về cuộc đời người nghệ sĩ lớn của dân tộc Ba Na được giới văn học nghệ thuật đương đại của Tây Nguyên gọi là “con thiêng của rừng”, mà còn là kết tinh của một tình bạn giản dị đơn sơ mà bền chặt.

Tuổi trẻ sóng gió của họa sĩ Xu Man gắn liền với một giai đoạn đau thương của người dân Ba Na, đồng bào Tây Nguyên và toàn đất nước Việt Nam. Trung Trung Đỉnh đã đi sâu nghiên cứu và tìm hiểu về nét văn hóa và phong tục tập quán của đồng bào Ba Na và các dân tộc Tây Nguyên. Do đó, Con thiêng của rừng hé mở trước mắt độc giả cánh cửa để tìm hiểu về văn hóa và lịch sử phát triển của các cộng đồng dân tộc Tây Nguyên.

Lửa trong bếp lửa nhà sàn nuôi lớn những tâm hồn và làm nên vẻ đẹp lung linh của lịch sử các tộc người, bởi vì tiền sử nối tiếp tiền sử thành ra lịch sử. Và chúng ta “nuôi lửa” trong lòng bởi chúng ta hiểu rằng, tương lai cũng tham gia vào dòng lịch sử thiêng liêng.

Nhà văn Trung Trung Đỉnh

Trong lời mở đầu sách, nhà văn Trung Trung Đỉnh gọi họa sĩ Xu Man là “đốm lửa trong rừng, một người nghệ sĩ được ngôi làng rừng của người Ba Na Tây Nguyên nuôi dưỡng từ thuở lọt lòng, giống bếp lửa trong ngôi nhà sàn được truyền từ đời này sang đời khác, giống một bài hát kể, kể về ngọn lửa và cuộc sống của dân làng”.

Tác giả Trung Trung Đỉnh sinh ngày 21/9/1949, nguyên quán Hải Phòng. Ông từng đoạt Giải A cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam (1998-2000) với tiểu thuyết Lạc rừng. Năm 2000, tiểu thuyết Lính trận của ông được trao Giải thưởng Hội Nhà Văn Việt Nam. Năm 2007, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật. Năm 2012, tác phẩm Lính trận tiếp tục mang về cho nhà văn Trung Trung Đỉnh Giải thưởng văn học ASEAN.